تغییر جنسیت یکی از مهمترین فناوریهایی است که در سالهای اخیر وارد صنعت آبزیپروری شده است، بهطوریکه امروزه نر سازی بهعنوان پیشزمینه تولید ماهیان تمام ماده بهطور وسیعی در ماهیان پرورشی بهویژه در آزادماهیان بهکار میرود. به همین دلیل، در مطالعه حاضر، نر سازی ماهی قزلآلای رنگینکمان با استفاده از هورمون متیلتستوسترون و همچنین تاموکسیفن بهعنوان یک ماده غیر هورمونی با خاصیت ضد استروژنی بهروش حمام دادن کوتاهمدت موردبررسی قرارگرفت. لاروهای قزلآلای رنگینکمان در قالب چهار تیمار و سه تکرار برای هر تیمار، یک هفته بعد از تفریخ، به مدت 2 ساعت در معرض تیمارهای آزمایشی قرار گرفتند: 1- الکل، بدون تیمار هورمونی (شاهد)، 2- 5/0 میلیگرم در لیتر متیلتستوسترون (MT 0.5)، 3- 2 میلیگرم در لیتر متیلتستوسترون (MT 2) و 4- 2 میلیگرم در لیتر تاموکسیفن (TAM 2). نتایج نشان داد که در پایان دوره تحقیق، ماهیان تیمار هورمونی متیلتستوسترون با دز 2 میلیگرم در لیتر، نسبت به تیمار تاموکسیفن و گروه شاهد رشد بالاتری داشتند. مقایسه طول و وزن تیمارهای مختلف به تفکیک جنسیت نشان داد که بیشترین مقدار طول مربوط به ماهیان نر تیمار MT 2 بود. وزن این ماهیان نسبت به همه گروهها، حتی نسبت به ماهیان ماده همگروه (MT 2) نیز بهطور معنیداری بیشتر بود (05/0>p). یکبار حمام دوساعته هورمون متیلتستوسترون با دز 5/0 میلیگرم در لیتر باعث تولید 7/36 درصد نر و تیمار هورمونی 2 میلیگرم در لیتر باعث تولید 3/43 درصد نر شده است، اما تاموکسیفن بر فرایند تمایز جنسی تأثیر نگذاشت و وضعیت گناد این ماهیان تفاوتی با ماهیان گروه شاهد نداشت؛ بنابراین میتوان نتیجه گرفت که حمام دوساعته متیلتستوسترون با دز 2 میلیگرم در لیتر برای نر سازی قزلآلای رنگینکمان میتواند مناسب باشد.
Irani A, Hajinejad S. Effect of immersion of methyltestosterone and tamoxifen on Rainbow trout (Oncorhynchus mykiss) masculinisation. JAD 2023; 17 (3) :11-19 URL: http://aqudev.liau.ac.ir/article-1-775-fa.html
ایرانی عبدالجبار، حاجی نژاد سعید. تاثیر حمام متیلتستوسترون و تاموکسیفن بر نر سازی قزلآلای رنگینکمان (Oncorhynchus mykiss). نشریه توسعه آبزی پروری. 1402; 17 (3) :11-19