امروزه تاثیر فیتو استروژن­ها بر روند طیبعی هورمون­های جنسی در ماهیان بعنوان یک عامل تاثیر­گذار به اثبات رسیده و هدف این پژوهش بررسی تاثیر عصاره گیاه پنج انگشت (Vitex agnus-castus) در این روند بوده است. در این راستا اثر این گیاه بر ساختار گناد ماهی قرمز (Carasius auratus) مورد بررسی قرار گرفت. بدین منظور 180 عدد ماهی ماده با میانگین وزنی 8/0±5/16گرم انتخاب شدند. سپس  ماهیان به مدت 48 ساعت با محیط عادت دهی شدند. فاکتورهای فیزیکی و شیمیایی آب نظیر pH  (5/6) ،  درجه حرارت (26) و اکسیژن محلول (5/6) تنظیم وآنگاه آزمایشات  در 8 گروه (2 گروه کنترل و 4 گروه تیمار) با 3 تکرار که هر گروه شامل 15 عددماهی ماده انجام شد. دوزهای مختلف از عصاره گیاه پنج انگشت (10، 20، 30 و 50 میلی گرم بر هر کیلوگرم(  بصورت عضلانی (IM) و به مقدار  ml 2/0 در 10 نوبت طی 20 روز تزریق شد. تزریق­ها بمدت 20 روز صورت پذیرفت. در روز بیستم ماهیان بی­هوش گردیده و بیومتری ماهیان و اندازه گیری طول و وزن انجام  شد. با انجام خونگیری از ساقه دمی مقدار هورمونهای جنسی تستوسترون و17 بتا استرادیول به روش رادیو ایمنواسی تعیین گردید. میزان هورمون 17 بتا استرادیول در کلیه تیمارهای دریافت کننده عصاره گیاه پنج انگشت، 10، 20، 30، 50 نسبت به گروه شاهد کاهش داشته که کاملاً وابسته به دوز بود  (01/0 P<). تستوسترون نیز در تیمار 30 و 50 میلیگرم کاهش معنی دار داشت لکن در تیمارهای پایین تر نسبت به شاهد اختلاف معنی­دار نشان نداد. همچنین میزان شاخص گنادوسوماتیک در تیمار 30 و 50 میلی­گرم کاهش یافته لکن قطر تخمک در این دو تیماراختلاف معنی دار از خود نشان نداد. گناد ماهیان خارج و پس از انجام مراحل پاساژ بافت و رنگ آمیزی با روش H&E  در زیر میکروسکوپ بررسی شد. در مجموع عصاره گیاه پنج انگشت در دوز­های 30 و50 مانع از رشد و تکوین سلولهای اوسیت در تمامی دوزها گردید. این عصاره می تواند در روند کنترل تولید مثلی ماهیان تاثیر داشته باشد.
 

(01/0 P<).تستوسترون نیز در تیمار 30 و 50 میلیگرم کاهش معنی دار داشت لکن در تیمارهای پایین تر نسبت به شاهد اختلاف معنی دار نشان نداد.همچنین میزان شاخص گنادوسوماتیک در تیمار 30 و 50 میلی گرم کاهش یافته لکن قطر تخمک در این دو تیماراختلاف معنی دار از خود نشان نداد. گناد ماهیان خارج و پس از انجام مراحل پاساژ بافت و رنگ آمیزی با روش H&E  در زیر میکروسکوپ بررسی شد . در مجموع عصاره گیاه پنج انگشت در دوز های 30 و 50 مانع از رشد و تکوین سلولهای اوسیت در تمامی دوزها گردید.این عصاره می تواند در روند کنترل تولید مثلی ماهیان تاثیر داشته باشد.