|
کاربرد اسیدهای آلی بهعنوان افزودنی‌های غذایی در آبزی‌پروری پایدار: تأثیر بر رشد، جذب مواد مغذی و کنترل بار میکروبی
|
حدیثه علیزاده1   ، بهرام فلاحتکار2* |
1- گروه شیلات، دانشکده علوم دام و شیلات، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی ساری، ساری، ایران
2-گروه شیلات، دانشکده منابع طبیعی، دانشگاه گیلان، صومعه سرا، ایران ، falahatkar@guilan.ac.ir |
|
|
چکیده: (44 مشاهده) |
استفاده از اسیدهای آلی در تغذیه ماهی بهعنوان یک راهکار کلیدی در آبزی‌پروری مطرح شده است که هدف آن بهبود سلامت و عملکرد رشد گونه‌های مختلف ماهی است. با افزایش نظارتهای قانونی و تقاضای مصرفکنندگان برای محصولات ماهی ایمن و با کیفیت، علاقه فزایندهای به جایگزین‌هایی برای محرک‌های رشد آنتی‌بیوتیکی بهوجود آمده است. تحقیقات نشان داده‌اند که گنجاندن اسیدهای آلی در جیره غذایی ماهی فواید قابل توجهی از جمله بهبود قابلیت هضم مواد مغذی، تقویت پاسخ ایمنی و کاهش بار میکروبی در سیستم‌های آبزی‌پروری دارند. بهعنوان مثال، اسیدهای آلی می‌توانند pH روده را کاهش دهند، که این امر رشد باکتری‌های مفید را تقویت و در عین حال پاتوژن‌های مضر مانند Escherichia coli و Salmonella را مهار می‌کند. در نتیجه تعادل میکروبیوم روده را بهبود می‌بخشد. با اینحال، اثربخشی اسیدهای آلی بسته به عواملی مانند گونه ماهی، دوز و ترکیب غذایی می‌تواند متفاوت باشد و نیازمند کاربردهای متناسب برای دستیابی به نتایج بهینه است. علی‌رغم مزایای آن، استفاده از اسیدهای آلی در تغذیه ماهی بدون چالش نیست. نگرانی‌هایی درباره اثرات منفی احتمالی ناشی از غلظت‌های بیش از حد، مانند آسیب بافتی و افزایش التهاب، بهویژه در گونه‌هایی مانند تیلاپیا (Oreochromis niloticus) گزارش شده‌است. علاوه بر این، تنوع در پاسخ‌های خاص گونه‌ای و پیچیدگی‌های قانونی پیرامون استفاده از اسیدهای آلی چالش‌هایی را ایجاد می‌کند که تولیدکنندگان آبزیان باید با آنها روبرو شوند. گونه‌های مختلف ماهیان واکنش‌های متفاوتی به مکمل‌های اسید آلی در جیره نشان می‌دهند که عمدتاً ناشی از تفاوت‌های فیزیولوژیک در دستگاه گوارش و الگوهای تغذیه‌ای آنهاست. به‌طور مشخص، گونه‌های گوشت‌خوار مانند کوبیا (Rachycentron canadum) و قزل‌آلای رنگین‌کمان (Oncorhynchus mykiss) با دارا بودن معده توسعه‌یافته و اسیدیته پایین (4-2pH ≈ )، تحمل بیشتری نسبت به اسیدهای آلی افزوده‌شده دارند. در مقابل، گونه‌های همه‌چیزخوار مانند تیلاپیای نیل بهدلیل ظرفیت بافری محدود معده، pH گوارشی بالاتر (6-4 pH ≈) و ساختار روده‌ای حساس، مستعد اختلالات ناشی از اسیدیته اضافی (Hyperacidity) هستند، که می‌تواند منجر به تخریب مخاط روده، اختلال در فعالیت آنزیم‌های گوارشی و کاهش جذب مواد مغذی گردد. این تنوع فیزیولوژیک، لزوم طراحی گونه-محور (Species-specific) جیره‌های حاوی اسیدهای آلی را اجتناب‌ناپذیر می‌سازد. پژوهش‌های آینده در این حوزه، پتانسیل بالایی برای بهینه‌سازی سلامت آبزیان، کاهش وابستگی به آنتی‌بیوتیک‌ها و توسعه آبزی‌پروری پایدار در مواجهه با چالش‌های سیستم‌های متراکم پرورشی دارند. در مجموع، استفاده هدفمند از اسیدهای آلی در جیره‌های غذایی ماهی، با در نظر گرفتن ویژگی‌های گونه‌ای و تنظیم دقیق دوز مصرف، می‌تواند نقش مؤثری در ارتقاء سلامت، بهبود عملکرد رشد و توسعه پایدار صنعت آبزی‌پروری ایفا کند. |
|
| واژه‌های کلیدی: اسیدهای آلی، آبزی‌پروری، جایگزین‌های آنتی‌بیوتیکی، رشد، ایمنی |
|
|
|
نوع مطالعه: پژوهشي |
موضوع مقاله:
تخصصي
دریافت: 1404/2/9 | پذیرش: 1404/5/31
|
|
|
|
|
|
|
| ارسال پیام به نویسنده مسئول |
|
|
|
| ارسال نظر درباره این مقاله |
|
|
|
