|
شناسایی مهم‌ترین عوامل محیطی و مدیریتی موثر بر سابقه فعالیت تکثیر و پرورش ماهی آزاد دریای خزر (Salmo caspius)
|
مریم نفری یزدی*   ، حسینعلی عبدالحی ، محمد پورکاظمی ، اردشیر نجاتی جوارمی |
| موسسه تحقیقات علوم شیلاتی کشور |
|
|
چکیده: (860 مشاهده) |
گونه بومی ماهی آزاد دریای خزر (Salmo caspius,Kessler,1877) به دلیل کیفیت گوشت، بازار پسندی و قیمت فروش، یکی از کاندیدهای مهم جهت معرفی به صنعت آبزی‌پروری کشور ایران است. در معرفی یک گونه جدید به صنعت آبزی‌پروری لازم است مراحل اهلی‌سازی علمی آن به طور کامل طی شود. مزیت اهلی‌سازی، کنترل هزینه ها است . باید عوامل زیستی و غیر زیستی گونه، عوامل تاثیر گذار محیطی، جنبه‌های اجتماعی-اقتصادی این فعالیت و موضوع تداخل ژنتیک و محیط در برنامه اصلاح‌نژاد به عنوان آخرین مرحله اهلی شدن در نظر گرفته شود. بررسی سابقه فعالیت 43 مزرعه تکثیر و پرورش ماهی آزاد دریای خزر نشان داد، بزرگترین چالش عدم پایداری این فعالیت است. برای انجام این تحقیق در دو مرحله پرسشنامه تنظیم شد. در پرسشنامه اول، از 16 نفر از متخصصان و افراد صاحب تجربه خواسته شد، مهم‌ترین عوامل محیطی و مدیریتی موثر بر پایداری فعالیت تکثیر و پرورش ماهی آزاد دریای خزر و برنامه اصلاح‌نژاد را تعیین نمایند. در جمع بندی این پرسشنامه، متخصصان شیلاتی دوازده عامل مهم را تعیین و امتیاز بندیکردند. عامل دمای آب با 15/13درصد بالاترین و دبی آب با 03/7 درصدکم‌ترین امتیاز را کسب نمودند. سپس پرسشنامه دوم تحقیق شامل مشخصات مزرعه بر اساس نتایج پرسشنامه یک تهیه و به 43 مزرعه ارسال شد. نهایتا 23 پرسشنامه تکمیل شده از مراکز دریافت شد. برای ارزیابی علمی، آزمونهای آماری " تحلیل واریانس چند متغیره" و آزمون های تحلیل چند متغیره اثر پیلا، لامبدای ویلکز یا آماره U ، اثر هتلینگ، معیار بزرگترین ریشه ری و آزمون" مقید هلمرت" با کمک نرم افزار SPSS. 16 صورتگرفت. نتایج آماری آزمونهای تحلیل چند متغیره نشان داد که اثرات متقابل 12 متغیر مورد نظر از لحاظ آماری معنی دار بوده است و به عبارت دیگر بردارهای میانگین های گروه‌ها با هم تفاوت معنی‌دار آماری دارند و استفاده از این مدل تحلیل صحیح می‌باشد (01/0p<). نتایج آزمونهای آماری " تحلیل واریانس چند متغیره، نشان داد، به جز دبی آب و وزن بچه ماهی در ابتدای شروع پرورش، بین تمام متغیرهای وابسته با سابقه فعالیت رابطه متقابل معنی‌دار آماری وجود داشت (01/0<p). همچنین عوامل حداقل دمای آب و سیستم هوادهی اثر اصلی معنی‌دار بر سابقه فعالیت داشتند (01/0p<). نتایج آزمون مقایسه مقید هلمرت، نشان داد، بین مزارع با سابقه فعالیت چهار سال در متغیر حداقل دمای آب با سایر گروه ها از لحاظ سابقه فعالیت تفاوت معنی دار آماری وجود داشت (01/0p<). نتایج این مطالعه قابل استفاده برای برنامه ریزان آبزی پروری جهت انتخاب شرایط محیطی و مدیریتی مناسب به منظور تولید پایدار این فعالیت می باشد.
|
|
| واژه‌های کلیدی: ماهی آزاد دریای خزر، آبزی‌پروری، عوامل محیطی، عوامل مدیریتی، سابقه‌ی فعالیت. |
|
|
متن کامل [PDF 900 kb]
(503 دریافت)
|
نوع مطالعه: پژوهشي |
موضوع مقاله:
تخصصي
دریافت: 1398/8/2 | پذیرش: 1398/9/20 | انتشار: 1401/1/10
|
|
|
|
|
|
