:: دوره 16، شماره 3 - ( 7-1401 ) ::
جلد 16 شماره 3 صفحات 68-55 برگشت به فهرست نسخه ها
مقایسه برخی شاخص‌های سرم و موکوس پوست ماهی کپور معمولی (Cyprinus carpio) در مواجهه با تنش شوری
سپیده غنی* ، عبدالمجید حاجی مراد لو ، حامد پاک نژاد ، مرضیه ابوالفتحی
گروه آبزی پروری، دانشکده شیلات و محیط زیست، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان، گرگان، ایران
چکیده:   (1018 مشاهده)
      تحقیق حاضر جهت ارزیابی برخی شاخص‌های ایمنی ذاتی سرم و موکوس پوست ماهی کپور معمولی (Cyprinus carpio) در مواجهه با تنش شوری صورت گرفت. بدین­منظور 180 عدد بچه­ماهی کپور معمولی پرورشی با میانگین وزن 62/0±50 گرم تهیه و به سالن آبزی‏پروری شهید فضلی‏برآبادی دانشکده شیلات و محیط زیست دانشگاه گرگان انتقال یافت. پس از دو هفته سازگاری، آزمایش در قالب 3 تیمار شامل تیمار آب شیرین (شوری  ppt2/0)، تیمار آب لب‏شور (شوری ppt 7) و  تیمار آب شور دریای خزر و (شوری ppt 14) انجام شد (آب دریا از خلیج گرگان تهیه گردید). جهت تعیین شاخص­های ایمنی ذاتی (پروتئین محلول، آلکالین فسفاتاز و لیزوزیم) در پاسخ به تنش شوری، نمونه­برداری از سرم و موکوس پوست در سه بازه زمانی مجزا شامل روز سوم، روز ششم و روز نهم بعد از در معرض قرارگیری با شوری­های مختلف انجام گرفت. پروتئین تام سرم در شوری‏های 7ppt   و 14 ppt تا روز سوم پس از تنش شوری، افزایش معنی‏داری داشت و در روزهای ششم و نهم دوباره به حد نرمال قبل از تنش بازگشت. پروتئین محلول موکوس در تیمار 14 ppt نسبت به تیمار شاهد، در روز نهم پس از تنش، افزایش معنی‏داری یافت. میزان آلکالین فسفاتاز سرم در تیمار 14 ppt از ششمین روز مواجهه با تنش تا روز نهم افزایش معنی‏داری در مقایسه با روز سوم و ششم از خود نشان داد (05/0p<). درحالی که در مقایسه با قبل از تنش، این افزایش معنی‏دار نبود. روز نهم آلکالین فسفاتاز موکوس در تیمار 14  ppt افزایش معنی‏داری داشت (05/0p<). میزان لیزوزیم سرم در شوری‏های 7 و 14 ppt در روزهای ابتدایی مواجهه با تنش شوری، افزایش معنی‏داری یافت (05/0p<). در شوری 7 ppt، تا روز سوم میزان لیزوزیم موکوس افزایش معنی‏داری یافت. از روز ششم تا روز نهم روند تغییر آن نیز افزایش معنی‏داری داشت (05/0p<). و به مقدار نرمال قبل از تنش بازگشت. در شوری 14 ppt  تا روز سوم میزان لیزوزیم موکوس کاهش داشت. این کاهش تا روز ششم نیز ادامه یافت، به‏طوری که در روز ششم میزان آن در مقایسه با قبل از تنش کاهش معنی‏داری داشت (05/0p<).  پس از آن تا روز نهم میزان لیزوزیم موکوس افزایش معنی‏داری یافت (05/0p<).  همچنین مقادیر عددی فعالیت لیزوزیم در موکوس پوست چندین برابر (در برخی تیمارها تا 30 برابر)  آن در سرم خون بود. در الگوی پروتئینی سرم، محدوده‏ی باندهای پروتئینی از 70-22 کیلودالتون مشاهده شد. الگوی پروتئینی موکوس در محدوده‏ی 70-9 کیلودالتون مشاهده گردید. به‏طوری که تراکم و تعداد باندها نسبت به سرم کمتر بود. در مجموع، تغییرات شوری تأثیر معنی‏داری بر شاخص‏های سرمی و موکوسی و تغییرات الگوی پروتئینی ماهی کپور معمولی  داشت. با توجه به نتایج حاصل از این تحقیق، استفاده از سطوح مختلف دیگری از استرس شوری و الکتروفورز دو بعدی و تشخیص باندهای پروتئینی‏ مشاهده شده، پیشنهاد می‌گردد.
      تحقیق حاضر جهت ارزیابی برخی شاخص‌های ایمنی ذاتی سرم و موکوس پوست ماهی کپور معمولی (Cyprinus carpio) در مواجهه با تنش شوری صورت گرفت. بدین­منظور 180 عدد بچه­ماهی کپور معمولی پرورشی با میانگین وزن 62/0±50 گرم تهیه و به سالن آبزی‏پروری شهید فضلی‏برآبادی دانشکده شیلات و محیط زیست دانشگاه گرگان انتقال یافت. پس از دو هفته سازگاری، آزمایش در قالب 3 تیمار شامل تیمار آب شیرین (شوری  ppt2/0)، تیمار آب لب‏شور (شوری ppt 7) و  تیمار آب شور دریای خزر و (شوری ppt 14) انجام شد (آب دریا از خلیج گرگان تهیه گردید). جهت تعیین شاخص­های ایمنی ذاتی (پروتئین محلول، آلکالین فسفاتاز و لیزوزیم) در پاسخ به تنش شوری، نمونه­برداری از سرم و موکوس پوست در سه بازه زمانی مجزا شامل روز سوم، روز ششم و روز نهم بعد از در معرض قرارگیری با شوری­های مختلف انجام گرفت. پروتئین تام سرم در شوری‏های 7ppt   و 14 ppt تا روز سوم پس از تنش شوری، افزایش معنی‏داری داشت و در روزهای ششم و نهم دوباره به حد نرمال قبل از تنش بازگشت. پروتئین محلول موکوس در تیمار 14 ppt نسبت به تیمار شاهد، در روز نهم پس از تنش، افزایش معنی‏داری یافت. میزان آلکالین فسفاتاز سرم در تیمار 14 ppt از ششمین روز مواجهه با تنش تا روز نهم افزایش معنی‏داری در مقایسه با روز سوم و ششم از خود نشان داد (05/0p<). درحالی که در مقایسه با قبل از تنش، این افزایش معنی‏دار نبود. روز نهم آلکالین فسفاتاز موکوس در تیمار 14  ppt افزایش معنی‏داری داشت (05/0p<). میزان لیزوزیم سرم در شوری‏های 7 و 14 ppt در روزهای ابتدایی مواجهه با تنش شوری، افزایش معنی‏داری یافت (05/0p<). در شوری 7 ppt، تا روز سوم میزان لیزوزیم موکوس افزایش معنی‏داری یافت. از روز ششم تا روز نهم روند تغییر آن نیز افزایش معنی‏داری داشت (05/0p<). و به مقدار نرمال قبل از تنش بازگشت. در شوری 14 ppt  تا روز سوم میزان لیزوزیم موکوس کاهش داشت. این کاهش تا روز ششم نیز ادامه یافت، به‏طوری که در روز ششم میزان آن در مقایسه با قبل از تنش کاهش معنی‏داری داشت (05/0p<).  پس از آن تا روز نهم میزان لیزوزیم موکوس افزایش معنی‏داری یافت (05/0p<).  همچنین مقادیر عددی فعالیت لیزوزیم در موکوس پوست چندین برابر (در برخی تیمارها تا 30 برابر)  آن در سرم خون بود. در الگوی پروتئینی سرم، محدوده‏ی باندهای پروتئینی از 70-22 کیلودالتون مشاهده شد. الگوی پروتئینی موکوس در محدوده‏ی 70-9 کیلودالتون مشاهده گردید. به‏طوری که تراکم و تعداد باندها نسبت به سرم کمتر بود. در مجموع، تغییرات شوری تأثیر معنی‏داری بر شاخص‏های سرمی و موکوسی و تغییرات الگوی پروتئینی ماهی کپور معمولی  داشت. با توجه به نتایج حاصل از این تحقیق، استفاده از سطوح مختلف دیگری از استرس شوری و الکتروفورز دو بعدی و تشخیص باندهای پروتئینی‏ مشاهده شده، پیشنهاد می‌گردد.
واژه‌های کلیدی: تنش شوری، آبزی، شاخص‌های موکوس، شاخص‌های سرم، الگوی پروتئینی.
متن کامل [PDF 544 kb]   (493 دریافت)    
نوع مطالعه: پژوهشي | موضوع مقاله: تخصصي
دریافت: 1399/2/1 | پذیرش: 1399/4/29 | انتشار: 1401/7/10



XML   English Abstract   Print



بازنشر اطلاعات
Creative Commons License این مقاله تحت شرایط Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International License قابل بازنشر است.
دوره 16، شماره 3 - ( 7-1401 ) برگشت به فهرست نسخه ها